Αννα Μακρή
Μεγάλα γεγονότα, χαρούμενα αλλά και τραγικά, ταυτίστηκαν με το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα και το συνόδευσαν στο πέρασμα του χρόνου. Γεγονότα οικονομικά, πολιτικά, κοινωνικά, που συνέβαιναν τότε, στην Ελλάδα και τον κόσμο. Λίγο πριν ή λίγο μετά από την κορυφαία διοργάνωση τς ηπείρου μας. Τέτοια που σημάδεψαν γενιές, εποχές, στα εξήντα χρόνια της διαδρομή της. Αυτά είναι μόνο μερικά από τα σημαντικότερα:
1960:Την εποχή που στη Μόσχα (28.9.58) γινόταν η πρώτη προκριματική σέντρα για το Κύπελλο Ντελονέ που θα ακολουθούσε σε δύο χρόνια, ο Φεντερίκο Φελίνι παρουσίασε τη «Dolce Vita» με τον Μαρτσέλο Μαστρογιάνι και την Ανίτα Έκμπεργκ. Λίγο αργότερα, ο Φιντέλ Κάστρο ανέλαβε με επανάσταση και ανατροπή του Μπατίστα (01.01.59) την εξουσία στην Κούβα, η Κύπρος απέκτησε την ανεξαρτησία της (16/8) και στις 12 Δεκέμβρη ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος ανέλαβε Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Ο Ντε Γκωλ ανέλαβε Πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας, συνδυάζοντας την εκλογή του με τη ρίψη της πρώτης γαλλικής ατομικής βόμβας στη Σαχάρα στις 13 Φλεβάρη του 1960. Το Βελγικό Κογκό ανεξαρτητοποιείται από το Βέλγιο (30/6), ενώ στις 10 Σεπτεμβρίου, στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1960 στη Ρώμη, ο Αμπέμπε Μπικίλα γίνεται ο πρώτος υποσαχάριος Αφρικανός που κερδίζει χρυσό μετάλλιο, τερματίζοντας πρώτος στον μαραθώνιο τρέχοντας ξυπόλητος.
1964:Ένα μόλις μήνα πριν από την πρώτη σέντρα (17.06.64) στο ισπανικό Euro, στις 27 Μάη πέθανε στα 74 του στο Νέο Δελχί ο Ινδός πρωθυπουργός Γιαβαχαρλάλ Νεχρού.
Στις 12 Ιουνίου Ο αγωνιστής κατά του απαρτχάιντ Νέλσον Μαντέλα καταδικάζεται σε ισόβια κάθειρξη για σαμποτάζ στη Νότια Αφρική.
O Ζαν Πωλ Σαρτρ δεν αποδέχθηκε (22/10)το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας, όμως ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, μπροστάρης στους αγώνες για δικαιοσύνη και ισότητα μεταξύ μαύρων και λευκών, οκτώ ημέρες νωρίτερα (14/10) πήρε το Νόμπελ Ειρήνης. Στις 11 Δεκεμβρίου ο Ερνέστο Τσε Γκεβάρα ομιλεί στη Γενική Συνέλευση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών στη Νέα Υόρκη.
1968:Στις 27 Μάρτη ο πρώτος άνθρωπος που πάτησε το πόδι του στο φεγγάρι, ο Σοβιετικός κοσμοναύτης Γιούρι Γκαγκάριν, σκοτώθηκε σε δυστύχημα μονοκινητήριου εκπαιδευτικού αεροσκάφους. Στις 4 Απρίλη, στο Μέμφις δολοφονήθηκε ο ηγέτης των μαύρων Μάρτιν Λούθερ Κινγκ. Την ίδια ημέρα, η ΑΕΚ επικράτησε 89-82 της Σλάβια Πράγας στο κατάμεστο Καλλιμάρμαρο Στάδιο και αναδείχθηκε κυπελλούχος Ευρώπης στο μπάσκετ. Στις 10 Μάη, με την κατάληψη της Σορβόνης,
ξεκίνησε ο περίφημος Μάης του ’68. Στις 5 Ιουνίου ο Αμερικανός υποψήφιος πρόεδρος Ρόμπερτ Κένεντι πυροβολείται σε ξενοδοχείο του Λος Άντζελες από τον Παλαιστίνιο Σιρχάν Σιρχάν και πεθαίνει την επόμενη μέρα.
1972:Η πολυσυζητημένη ταινία του Μπερνάρντο Μπερτολούτσι, «Το τελευταίο τανγκό στο Παρίσι» δημιούργησε ουρές στις κινηματογραφικές αίθουσες. Ο Μάρλον Μπράντο αρνήθηκε να δεχθεί το Όσκαρ εξαιτίας της άδικης μεταχείρισης των ερυθρόδερμων από το Χόλιγουντ. Στις 15 Ιουνίου η Ουλρίκε Μάινχοφ και ο Γκέρχαρντ Μύλερ, μέλη της Φράξια Κόκκινος Στρατός, συλλαμβάνονται σε διαμέρισμα δασκάλου στο Λανγκενχάγκεν, Δυτική Γερμανία. Το μεγάλο γεγονός της χρονιάς ήταν η επίθεση Παλαιστινίων, στις 5 Σεπτέμβρη, στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Μονάχου. Εισέβαλαν στο Ολυμπιακό Χωριό και πήραν ομήρους 9 Ισραηλινούς αθλητές.(Άλλοι δύο είχαν σκοτωθεί κατά τη διάρκεια της επίθεσης). Ζητούσαν την απελευθέρωση 200 Παλαιστινίων από το Ισραήλ.
1976:Στις 12 Γενάρη πέθανε στα 86 της χρόνια η Αγκάθα Κρίστι, η Αγγλίδα συγγραφέας αστυνομικών μυθιστορημάτων. Στην Αργεντινή, ο στρατηγός Βιντέλα ανέτρεψε την Εβίτα Περόν και χρίστηκε Πρόεδρος της χώρας, αρχίζοντας μία 7ετή δικτατορική περίοδο αυτοαποκαλούμενη ως Διαδικασία Εθνικής Αναδιοργάνωσης. Από το 2006, η ημέρα αυτή αποτελεί αργία ως Ημέρα Μνήμης για την Αλήθεια και τη Δικαιοσύνη. Ένα σχεδόν μήνα πριν από την πρώτη σέντρα στη διοργάνωση, που φιλοξένησε η Γιουγκοσλαβία, καταστροφικός σεισμός «χτύπησε» το Ούντινε της Ιταλίας με τραγική συνέπεια τον θάνατο 1.000 ανθρώπων. Στις 17 Ιουλίου η τελετή έναρξης των Θερινών Ολυμπιακών Αγώνων στο Μόντρεαλ μποϊκοτάρεται από 25 αφρικανικές ομάδες λόγω της συμμετοχής της Νέας Ζηλανδίας. Σε αντίθεση με τις αποφάσεις άλλων διεθνών αθλητικών οργανισμών, η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή είχε αρνηθεί να αποκλείσει τη Νέα Ζηλανδία λόγω της συμμετοχής της σε αθλητικά γεγονότα στη Νότια Αφρική κατά τη διάρκεια του απαρτχάιντ. Στις 9 Σεπτέμβρη άφησε αυτόν τον κόσμο και ο 83χρονος Μάο Τσε Τουνγκ. Στις 2 Δεκεμβρίου ο Φιντέλ Κάστρο γίνεται πρόεδρος της Κούβας.
1980:Ο πατέρας του γαλλικού υπαρξισμού, Ζαν Πωλ Σαρτρ πέθανε στα 74 χρόνια του στο Παρίσι στις 27 Απρίλη, ενώ δύο ημέρες αργότερα έφυγε από τη ζωή και ο Άλφρεντ Χίτσκοκ. Στις 4 Μάη πέθανε ο στρατάρχης Τίτο. Πενήντα χώρες, ανάμεσά τους οι ΗΠΑ και η Δυτική Γερμανία, μποϊκοτάρισαν τους 22ους Ολυμπιακούς Αγώνες (19.07 έως 03.08) της Μόσχας. Στις 22 Σεπτέμβρη το Ιράκ κήρυξε τον πόλεμο στο Ιράν, ενώ μία ημέρα μετά (23/9) ο Μπομπ Μάρλεϊ δίνει στο Πίτσμπεργκ την τελευταία του συναυλία.Στις 8 Δεκεμβρίου ο Τζον Λένον δολοφονείται από τον Μαρκ Ντέιβιντ Τσάπμαν μπροστά από το κτίριο Ντακότα στη Νέα Υόρκη.
1984:Ο Βασίλης Τσιτσάνης πέθανε σε νοσοκομείο του Λονδίνου, στις 18 Γενάρη, σε ηλικία 69 ετών. Στις 22 Ιανουαρίου ο Macintosh, ο πρώτος προσωπικός υπολογιστής με ποντίκι και γραφικό περιβάλλον χρήστη, παρουσιάζεται σε διαφήμιση κατά τη διάρκεια του Σούπερ Μπόουλ.
Στις 13 Ιούνη οι Ιταλοί κομμουνιστές αποχαιρέτησαν για πάντα τον 62χρονο ηγέτη τους Ενρίκο Μπερλινγκουέρ. Στις 25 Ιουλίου η κοσμοναύτης Σβετλάνα Σαβίτσκαγια γίνεται η πρώτη γυναίκα που πραγματοποιεί περίπατο στο διάστημα. Στις 31 Οκτώβρη ολόκληρος ο κόσμος συγκλονίστηκε από τη δολοφονία της Ινδής πρωθυπουργού Ίντιρα Γκάντι στο Νέο Δελχί.
1988:Στις 19 Νοέμβρη η Χριστίνα Ωνάση, βρέθηκε νεκρή στη μπανιέρα του σπιτιού της στο Μπουένος Άιρες. Τέσσερις ημέρες αργότερα η Αρμενία γνώρισε τον μεγαλύτερο (από το 1902) σεισμό με περισσότερα από 50.000 θύματα. Ήταν η χρονιά που ο Φαν Μπάστεν σημείωσε στον τελικό το ωραιότερο γκολ στην ιστορία της διοργάνωσης. Στις 11 Ιουλίου Παλαιστίνιοι εξαπολύουν επίθεση κατά του μικρού κρουαζιερόπλοιου Σίτι Οφ Πόρος ανοικτά των ακτών του Φαλήρου, δολοφονώντας 11 από τους επιβάτες και τραυματίζοντας άλλους 71, για να διαφύγουν στη συνέχεια ανενόχλητοι.
1992:Η Ελλάδα αποχαιρέτησε Νίκο Γκάτσο, Αντώνη Τρίτση, Γιώργο Ζαμπέτα, Μανώλη Ανδρόνικο και Τζένη Καρέζη. Στις 17 Μαρτίου πραγματοποιείται δημοψήφισμα για τον τερματισμό του απαρτχάιντ στη Νότια Αφρική. Υπέρ του τερματισμού του απαρτχάιντ ψήφισε το 68,73% έναντι του 31,27% που ψήφισε κατά.Ο Νίκος Γκάλης έπειτα από δέκα χρόνια, άφησε (15.07) τον Άρη για τον Παναθηναϊκό. Ο Πύρρος Δήμας στις 31 Ιουλίου και η Βούλα Πατουλίδου στις 6 Αυγούστου σήκωσαν την Ελλάδα ψηλά στους Ολυμπιακούς της Βαρκελώνης. Στις 13 Οκτώβρη αεροπλάνο της Air France έκανε τον γύρο του κόσμου σε χρόνο ρεκόρ (33 ώρες και 1 λεπτό) για επιβατική πτήση.
1996:Στις 23 Ιουνίου «έφυγε» ο Ανδρέας Παπανδρέου. Στις 11 Απριλίου ο Παναθηναϊκός κατακτά το πρώτο κύπελλο πρωταθλητριών Ευρώπης στο μπάσκετ στο Παρίσι. Αεροσκάφος της TWA συνετρίβη στις 17 Αυγούστου και έχασαν τη ζωή τους 230 άνθρωποι. Καχιασβίλι, Πύρρος Δήμας, Μελισσανίδης και Κακλαμανάκης κατέκτησαν χρυσά μετάλλια στους Ολυμπιακούς της Ατλάντας. Η πρωτοβουλία Μποσμάν άλλαξε τον χάρτη των ευρωπαϊκών σπορ, αφού το Ανώτατο Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων αντιμετωπίζει κάθε παίκτη ως Ευρωπαίο εργαζόμενο. Στις 9 Δεκεμβρίου το Νόμπελ εναλλακτικής ιατρικής παραλαμβάνει στη Σουηδία ο έλληνας ομοιοπαθητικός Γιώργος Βυθούλκας
2000:Πέθανε σε ηλικία 78 ετών ο Τσέχος Εμίλ Ζάτοπεκ, ο «άνθρωπος-ατμομηχανή». Οι χρυσοί Ισπανοί παραολυμπιονίκες του μπάσκετ κλήθηκαν να επιστρέψουν τα μετάλλια αφού διαπιστώθηκε ότι δεν είχαν καμία πνευματική αναπηρία. Κεντέρης, Μουρούτσος, Καχιασβλίλι και Πύρρος Δήμας επέστρεψαν από το Σίδνει με χρυσά ολυμπιακά μετάλλια. Στις 26 Σεπτεμβρίου το επιβατηγό πλοίο Εξπρές Σάμινα βυθίζεται λίγο πριν το λιμάνι της Πάρου με αποτέλεσμα 80 νεκρούς επιβάτες.
2004:Οι Ισπανοί γνώρισαν (11/3) τη δική τους 11η Σεπτέμβρη, θρηνώντας στις ράγες της Ατότσα 191 νεκρούς. Η ΕΕ επισφράγισε τη μεγαλύτερη διεύρυνση της ιστορίας της με την πανηγυρική είσοδο δέκα νέων εταίρων, ενώ εγκρίθηκε η πρώτη Συνταγματική Συνθήκη της Ευρώπης. Αντίο στον ηγέτη των Παλαιστινίων Γιάσερ Αραφάτ (11/11). Λίγο πριν από το τέλος της χρονιάς, τσουνάμι προκάλεσε τεράστια καταστροφή στη νοτιοανατολική Ασία. Ρεκόρ μεταλλίων (16) για την Ελλάδα στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας. Η Πόρτο του Μουρίνιο κατέκτησε το Champions League, ενώ ο Μίκαελ Σουμάχερ για έβδομη φορά αναδείχθηκε πρωταθλητής στη Φόρμουλα 1.
2008:Στις 16 Σεπτέμβρη ξέσπασε διεθνής χρηματοπιστωτική κρίση. Χρεοκόπησε (16/9)η Lehman Brothers, ένα από τα μεγαλύτερα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, ενώ η Merrill Lynch πωλείται στην Bank of America. Στις 4 Νοεμβρίου, ο Μπαράκ Ομπάμα γίνεται ο πρώτος Αφροαμερικανός πρόεδρος των ΗΠΑ. Τον Ιανουάριο, ο Κώστας Καραμανλής πραγματοποίησε την πρώτη, από το 1959, επίσκεψη Έλληνα πρωθυπουργού στην Άγκυρα, ενώ στις 28 του μήνα, πέθανε ο Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος μετά από μάχη λίγων μηνών με τον καρκίνο. Στις 19 Φλεβάρη ο Φιντέλ Κάστρο παραιτήθηκε από την προεδρία, και νέος Πρόεδρος εκλέχθηκε ο αδερφός του Ραούλ, ενώ ο Αλέξης Τσίπρας εκλέχθηκε νέος πρόεδρος του ΣΥΝ. Στις 4 Απρίλη ξέσπασε σκάνδαλο ντόπινγκ στην εθνική άρσης βαρών, με 11 αθλητές θετικούς στην απαγορευμένη ουσία μεθυλτριενολόνη. Τον Αύγουστο ξέσπασε ο πόλεμος της Νότιας Οσετίας, ανάμεσα σε Γεωργία και Ρωσία, ενώ από τις 8 έως τις 24 του μήνα έγιναν στο Πεκίνο οι Ολυμπιακοί Αγώνες. Στις 6 Δεκέμβρη δολοφονήθηκε ο 15χρονος Αλέξης Γρηγορόπουλος από τον ειδικό φρουρό της ΕΛΑΣ Επαμεινώνδα Κορκονέα.
2012:Στις 4 Ιανουαρίου πέθανε ο Θόδωρος Αγγελόπουλος, ενώ το βράδυ της 13ης Ιανουαρίου, στην Ιταλία, το κρουαζιερόπλοιο Costa Concordia προσέκρουσε σε βράχο και βυθίστηκε, παρασύροντας στον θάνατο 32 επιβάτες. Στις 5 Απριλίου έγιναν ταραχές στην Αθήνα, μετά τη δημόσια αυτοκτονία του 77χρονου συνταξιούχου φαρμακοποιού Δημήτρη Χριστούλα, στο Σύνταγμα. Τον Αύγουστο, το Λονδίνο φιλοξένησε τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Στις 25 Αυγούστου το Βόγιατζερ 1 γίνεται το πρώτο ανθρώπινο αντικείμενο που φεύγει από το ηλιακό σύστημα. Τα μέτρα φορολόγησης του Ολάντ, οδήγησαν τον πιο πλούσιο Γάλλο, Μπερνάρ Αρνό να δηλώσει ότι θα πολιτογραφηθεί Βέλγος. Την επομένη η “Liberation” έγραψε στην πρώτη της σελίδα «άντε χάσου πλούσιε μα…». Στις 6 Νοεμβρίου ο Μπαράκ Ομπάμα εξασφάλισε δεύτερη θητεία.
2016:Δέκα τρεις ημέρες (23/6)μετά την έναρξη του Euro 2016 στα γήπεδα της Γαλλίας, το Ηνωμένο Βασίλειο υπερψηφίζει σε δημοψήφισμα την αποχώρηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Πέντε ημέρες αργότερα (28/6), γίνεται επίθεση στο αεροδρόμιο Ατατούρκ στην Κωνσταντινούπολη, με 45 θανάτους και πάνω από 236 τραυματίες. Στις 3 Ιουλίου η αποστολή Juno της ΝΑΣΑ φτάνει στον Δία για να τον μελετήσει, ενώ στις 13 του ίδιου μήνα η Τερέζα Μέι ορίζεται νέα πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου, μετά την παραίτηση του Ντέιβιντ Κάμερον. Μόλις τέσσερις ημέρες μετά την ολοκλήρωση του Euro, με θρίαμβο της Πορτογαλίας, επίθεση με φορτηγό στη Νις σκορπάει το θάνατο σε 84 ανθρώπους ανήμερα της εθνικής γιορτής της Γαλλίας. Την επομένη γίνεται απόπειρα πραξικοπήματος στην Τουρκία από ομάδα στρατιωτικών. Από 5 έω 21 Αυγούστου φιλοξενούνται οι Ολυμπιακοί Αγώνες στο Ρίο ντε Τζανέϊρο. Αργότερα την ίδια χρονιά, στις 13 Οκτωβρίου ο Αντόνιο Γκουτέρες ψηφίζεται δια βοής επόμενος γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, ενώ στις 8 Νοεμβρίου ο Ντόναλντ Τραμπ εξελέγη 45ος Πρόεδρος των ΗΠΑ.
ΑΝΤΩΝΗΣ ΒΑΖΟΓΙΑΝΝΗΣ
Βρείτε μας στο Twitter! Πατήστε εδώ
